Interessantdoenerij: de neoliberale aha-erlebnis van deze tijd

Interessantdoenerij is de neoliberale aha-erlebnis van de huidige tijd. Dat zegt Jan Kok uit Soest.

Maar wat maakt interessantdoenerij dan zo neoliberaal? Kok: “Het is leuk dat je die vraag stelt, want ik heb daar dus wel een theorie over. Je moet het zo zien: interessantdoenerij heeft van nature iets intrinsiek inherents. Overigens is dat vaak onderschat, met name in de jaren twintig van de late achttiende eeuw.”

Volgens Kok is de rol van interessantdoenerij door de jaren heen veranderd: “Vroeger was hoogdravend gezwets vooral een vorm van pathologische emancipatie van de proestende burger. Tegenwoordig is het eigenlijk de maatschappelijke tandheelkunde van het moderne failliet. Bijna een soort equivalent avant la lettre. Vaak spreken mensen toch een beetje als Perikles in Amynthos, als je begrijpt wat ik bedoel. Maar dan vóór de Slag om Skythanos, haha. Nee zonder gekheid, wat was je vraag?”

Jan Kok ziet schrijver Harry Mulisch als de voornaamste vertegenwoordiger van de 20-eeuwse interessantdoenerij: “Mulisch’ vader werd geboren in het huidige Tsjechië. Ik vind dat je dat heel sterk merkt aan de stilistische opbouw van zijn betrekkelijke bijzinnen. Die waren behoorlijk relatief. Mulisch was trouwens helemaal niet zo’n goede schrijver. Als je alle oeuvres kritisch naast elkaar legt en nog eens herleest, is Vestdijk de beste schrijver van de twintigste eeuw, maar die wordt niet meer gelezen. Mozes, ook zo iemand: zwáár overschat.”

Ook de 19e-eeuwse componist Gustav Mahler krijgt een veeg uit de pan van de Soestenaar: “Begrijp me niet verkeerd, ik vind Mahler fantastisch, maar hij had gewoon lekker bij z’n symfonieën moeten blijven. Uiteindelijk is het ook weer heel typisch dat hij zich verlaagd heeft tot die plichtmatige orkestliederen. Dat is zó Oostenrijks. Maar goed, alles beter dan Brahms. Wat ik bij Brahms altijd een beetje heb, is dat z’n kop me gewoon niet aanstaat. Maar dat is meer een persoonlijk dingetje.”

Kok gaat verder: “Ik vind het concept emotie sowieso een beetje een achterhaald idee. Een gevoel dat je niet kunt denken, kun je ook niet voelen en dus is alles in wezen ratio, heb ik gelijk of niet? Oh.”

“In de kern is elke vorm van cavalerie gedoemd tot opluchting. Zag je ook bij Napoleon. Daar waar nationalisme in aanraking komt met yoga, ontstaat economie. De oude Grieken wisten dat al, maar ze hielden hun mond. Daar ben ik van overtuigd. Ik zeg wel eens gekscherend hallo. Mensen begrijpen dat niet. Dat is Kafka op z’n smalst. Echt hoor.”