Nostalgie kan zich in Nederland in een steeds kleinere populariteit verheugen, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Maastricht. Waar in 1990 78% van de Nederlander minimaal een keer per week met weemoed terugblikte op gelukkiger periodes in zijn leven, geeft nu nog maar zo’n 64% aan dit regelmatig te doen. Ook het onderzoek naar nostalgie heeft betere tijden gekend.
“In vergelijking met twintig jaar gelden is het aantal heimweemomenten in het leven van de Nederlander met 20% afgenomen. De intensiteit van de gevoelens is tevens aanmerkelijk minder geworden. Dat ik dat nog moet meemaken”, aldus onderzoeker Bert Bokhoven. Bokhoven is onderzoekleider van het longitudinale Terug naar af-project, waarin omvang en oorzaak van onprettige gevoelens worden onderzocht.
“Ik vrees echt met groten vreze voor de toekomst van mijn onderzoeksveld”, aldus Bokhoven. “In de jaren ‘60 had 93% van de Nederlanders regelmatig last van nostalgie. Toen we in die tijd begonnen met onderzoek, kreeg je een verhalen los… Mensen die jarenlang vast hadden gezeten, maar met niemand durfden te praten over hun kindertijd. Dat maak je nu bijna nooit meer mee.”
Niet iedereen betreurt de afname van nostalgie. Hannie Reuzel (72) licht toe: “Vroeger was nostalgie een soort warm, gezellig gevoel dat je met mensen kon delen. Tegenwoordig is het harder, killer, bijna zakelijk. Een soort plotse, geïrriteerde realisatie dat het vroeger beter was, veel meer is het niet. Hetzelfde geldt eigenlijk voor weemoed. Voor mij is er niets meer aan.” Anderen zijn milder in hun oordeel, en geven aan ‘het heimweegevoel te missen’. Joop Weltaar (63): ”Een leegte ja, zo kun je het omschrijven. Het gebrek aan nostalgie en heimwee maakt me weemoedig en sip.”
Volgens Bokhoven betreft het niet alleen het fenomeen zelf: “Onderzoek doen naar nostalgie was vroeger ook een stuk leuker. Toen had je niet de constante druk om te produceren, geen gevechten om Europese beurzen. We gingen nog tot de bodem om te onderzoeken hoe nostalgie precies in elkaar zat, als wetenschappers onder elkaar. Toen kende ik mijn vakbroeders nog allemaal bij de voornaam, en aten we regelmatig samen bij congressen. Tja, een mooie tijd was dat.” Over de toekomst wil Bokhoven voorzichtig speculeren: ”Als we deze trend doortrekken, dan kan men al in 2027 met weemoed terugkijken op het niveau van de hedendaagse nostalgie. Doodzonde, als je het mij vraagt.”
Ach ja… Zoals het wezen van Toon placht te zeggen: ik vond het volgende artikel toch beter
Katastroof : In het bed van tante Jeanine. Wil ik alle dagen in.
Nonkel Frans die rijdt met bussen, die is elke week op reis. Naar de ALPEN of naar SPANJE of naar ROME of PARIJS.
Zucht, ik zat net aan een kruiswoordpuzzel en zocht juist dit woord – “nostalgie” ; ik was het geheel vergeten, nooit wat mee gedaan.
Nu ik dit alles zo gelezen heb kan ik weer met weemoed en tranen terug dromen naar mijn eerste poging om terug te dromen naar dat eerste moment waar ik een poging deed om terug te dromen naar dat eerste moment..
Help ik blijf hangen..
Dit doet mij denken aan de woorden van mijn moeder: Dat was vroeger, toen de beren nog op blote voeten liepen.
@Paulien, amateurhistorica: de jaren ’80: “I have no recollection of that…” (B. Clinton)
Bob,
Piggelmee is niet van de jaren ’80, maar van het decennium dat de overgang vormt tussen de jaren ’10 en ’30 van de vorige eeuw. Dat decennium is al ontdekt in 1883.
@doorgaans gewoon van deze tijd: Precies, Piggelmee op YouTube! Een wederopstanding van de nostalgie maar dan wel in een eigentijds jasje, misschien in de nabije toekomst? Ik hoop het nog mee te mogen maken.
@Pig Iron Bob: Ik ken het probleem: mijn nostalgie zit in kinderboeken van soms wel meer dan 100 bladzijden, een formaat dat ook op geen enkele manier met hedendaagse formaten compatible te krijgen is.
Mijn nostalgie zit op ’80 kolom’ ponskaarten and diverse ‘paper tapes’, weet iemand hoe ik dit op een DVD kan opslaan? Het liefst zou ik een ‘Open Source’ oplossing gebruiken.
@ Mozes: dan kent u ook wel de volgende grap: Jezus en Mozes staan op het strand voor een zee. Zegt Jezus tegen Mozes: “doe die truc nog eens met dat water”. En Mozes scheidt keurig de zee met zijn staf en het water wijkt. Na een andere beweging met zijn staf golft de zee terug en alles lijkt weer gewoon. Dan zegt Mozes tegen Jezus: “dat lopen over water, doe dat nog eens”. En Jezus begint als vanouds weer over het water te lopen. Maar na een metertje of 40 ziet Mozes Jezus langzamerhand wegzinken in de zee. Met 1 beweging van zijn staf scheidt Mozes de zee opnieuw, haalt Jezus naar het droge en vraagt: ‘Hoe kan dat nou?’ Jezus antwoordt: “Ach, de vorige keer had ik nog geen gaten in mijn voeten waar het water doorheen kon komen.”
@43: Ach, een wateroverloopgebied. Dat roept bij mij nostalgische herinneringen op aan mijn illustere naamgenoot.
Het oer-wateroverloopgebied: de Rode Zee. Daar kon je destijds met een heel volk naar de overkant. Kom daar nu maar eens om.
Ach, nostalgie… ik zou er wel eens met weemoed aan terug willen denken, maar ik bang dat ik dan onverhoopt in een vicieuse cirkel terecht kom. Als u begrijpt wat ik bedoel.
Met de herontdekking van de jaren ’80 is er bij mij ineens een flink brok nostalgie toegevoegd.
Nou ja, koeien: die meiden hadden een flinke bos hout voor de deur, maar om nu gelijk te vergelijken met uiers, nee. Dat het vele bier ook het water deed overlopen, zal duidelijk zijn en er is flink wat aan het wingebied toegevoegd. Een sahara zou het nooit geworden zijn.
Ook prachtige bontgevlekte koeien stonden daar in de weilanden van de Ooijpolder. Dit alles uiteraard voordat men bedacht dat deze magnifieke polder ook zou kunnen dienen als wateroverloopgebied. (Het woord alleen al doet weemoedig en ook wat treurig verlangen naar de tijd dat dit woord nog niet bestond.)
@Paulien, amateurhistorica 40: Ach, kom nou toch, Paulien, laten we geen ouwe koeien uit de sloot halen.
Geachte meneer Bokhoven,
u roept herinneringen bij mij op aan die ene oom die ik nooit gehad heb. Met weemoed kijk ik terug op het warme gevoel dat de gedachte aan hem bij me zou hebben opgeroepen.
In de hoop dat u ook nog wel ‘s terugdenkt aan ‘t neefje dat in uw familie nooit verwekt is, maar dat zó op mij geleken zou hebben,
zou ik u willen danken voor de bijdrage die u regelmatig levert aan mijn levensgeluk, en dat van zoveel anderen.
Hierbij:
Dank!
En de mazzel.
Precies één uur en achttien minuten geleden heeft dit artikel een verleden gekregen. Het is vandaag oud nieuws geworden! We kunnen er nu nostalgisch over schrijven.
@Jeettje 25: Ben bang dat ik gewoon ongelijk had: zoveel beter is die toekomst er niet op geworden.
@Steven 26: Zo jong en nu al CDA-er, wat jammer. Helaas zul je gelijk krijgen.
@Kees22 37: En zoveel zal die geschiedenis er ook niet meer op vooruit gaan.
@Paulien, amateurhysterica 21: Da’s waar, het verleden van de toekomst maak ik dagelijks mee, ‘t verleden van vroeger laat zich veel minder gedetaillerd aan ons zien, zo heb ik geen flauw idee meer wat op mijn twintigste precies mijn jeugdherinneringen waren. En ik ben er vrij zeker van dat ik toen al niet meer wist wat ik op 12 oktober 1976 heb gegeten.
@dgE14 en Jeettje25: Zoals mijn vriendje ooit opmerkte: “De geschiedenis is ook niet meer wat zij geweest is!”
En gelijk had hij. Maar dat had hij altijd al, dus dat is niks bijzonders.
Wij gingen met een paar mooie meiden na sluitingstijd altijd nog effe skinnydippen om die schonen in natuurlijke staat te bekijken. Nijmegen kon ons gestolen worden, niet echt een plek om naartoe te fietsen, laat staan te lopen. Helemaal niet als je half kachel bent met een Ooijpolderse deerne naast je.
En na afloop van een heerlijke zwempartij doken we het café in. Daarna maakten we opnieuw een prachtige fietstocht richting Nijmegen, onderweg zongen we en spraken over de schoonheid van de natuur in het algemeen en in die schitterende Ooijpolder in het bijzonder.
Vroeger waren wij toch echt dat café ingedoken, hoor. Echt niet dat vennetje.
Vroeger had men nog het fatsoen onterecht verkregen spullen terug te geven aan de rechtmatige eigenaar, ik merk echter op dat de diepgang van de heer Bokhoven’s onderzoek daar kennelijk te gering voor is geweest.
Weet je wat Bokhoven? Zet ze op sterk water, dan heb je ze alvast.
Paarden stonden in de Ooijpolder overal in de weiden, dan fietste je langs de rivier een klein stuk naar Oortjeshekken, waar je je fiets tegenover het café neerzette, door de weilanden liep, over het hek klom en dan heerlijk kon zwemmen in de zandafgraving, die wat weg had van een idyllisch meertje.
tja, een gegeven…….
Ja die, met diepere nostalgische symboliek dan de meesten vermoeden.
Bedoel je die verlopen bos prei?
Oh, maar dan is er iets misgegaan: ik heb een rouwboeket laten bezorgen bij de Fa. Boekhoven Constructies, en het is daar nooit aangekomen: wil de heer Bokhoven zo vriendelijk zijn dit alsnog te bestemder plekke te bezorgen?
Dank zal zijn deel zijn. En een kop koffie met een plak cake.
Hoewel ik een afstand tracht te houden tot het onderwerp van mijn onderzoek en mijn emotionele betrokkenheid daarbij wil ik u, lezers van de ‘De Speld’ danken voor uw vele en daarbij ook zo verschillende kanttekeningen bij mijn studie. De vele reacties, de bloemen en uw voelbare betrokkenheid is voor mij deze dagen een grote steun. Daarvoor, mede namens mijn gezin, mijn oprechte dank. B. Bokhoven
Ik ben nog een jonge lul, ik denk dat later alles slechter is
@DGe 14: hé, dat had ik vroeger ook, zoiets dan: ‘beter dan nu kan het niet worden.’
Ik haat het als ik gelijk krijg.
En Nimwegen, ach Nijmegen, die schitterende Keizersstad in het rivierenlandschap….
Aanvulling van mijn hysterische bericht van 21.
Beknopte beschrijving van mijn melancholische trip:
Scheveningen (strand) > Londen (Theems) > Lutjebroek (begraafplaats) > Jardim Botânico do Rio de Janeiro (tuinen) > Tokio (vergeten)
Steven,
Het mooie van heel vroeger was, dat je het volgende niet hoefde te dromen. Het was toen de rauwe werkelijkheid.
“Thuis heb ik nog een ansichtkaart
Waarop een kerk, een kar met paard
Een slagerij J. van der Ven
Een kroeg, een juffrouw op de fiets
Het zegt u hoogstwaarschijnlijk niets
Maar het is waar ik geboren ben
Dit dorp, ik weet nog hoe ’t was
De boerenkinderen in de klas
Een kar die ratelt op de keien
Het raadhuis met een pomp ervoor
Een zandweg tussen koren door
Het vee, de lage boerderijen
…
En langs het tuinpad van mijn vader
Zag ik de hoge bomen staan
Ik was een kind en wist niet beter
Dan dat het nooit voorbij zou gaan…”
doorgaans gewoon Ethnograaf,
Geschiedenis is vooral moeilijk als het om het verleden gaat. Jij maakt het gedroomde verleden in mij wakker met nostalgische vooruitblikken op de Andes als ik er in mijn vlucht naar Japan overheen vlieg. Tokio, alwaar ik…
Ik weet nog dat ik vroeger dacht ‘Nu is alles veel beter’.
Zaterdag, bij het zonnige weer, liep ik voorzichtig over het strand te Gruben am See – Scheveningen dus – vanwege de kwallen – Duitsers dus – en keek uit over de Noordzee. Ik pinkte een traantje weg, toen ik mij mijmerend afvroeg of een plasje van dezelfde dag, maar dan veertig jaar geleden, al in de Theems is aangekomen, zodat ik uit nostalgische overwegingen naar Londen moet, alwaar ik altijd zo’n vreselijk heimwee krijg naar Lutjebroek dat ik al lang niet meer heb bezocht, alwaar…
@Paulien: Misschien is ‘t voor u als historica wel een troostende gedachte dat er in de toekomst meer verleden zal zijn, u heeft dus nog een mooi verleden voor u!
Overigens is de toekomst achter zich laten vooral in gebruik bij sommige andes-bewoners, wij zouden u graag ‘s ontvangen op ‘t instituut, voor wat vergelijkend onderzoek.
@Pluk vd P: Was dat jouw belastinggeld? Gelukkig maar, was al bang dat ze dit van ‘t mijne hadden betaald. Ben wel benieuwd waar mijn belastingcentjes dan zijn gebleven, ik mis ze wel een beetje.
Ja dg Erik, ik heb al een mooie toekomst achter mij gelaten.
Ach Ach, de Keizerstad waar uit folklore jaarlijks zoveel voetstappen vals opklinken in geklinkerde en geasfalteerde straten, omdat het kasseien hadden moeten zijn voor een beetje meer nostalgie en de zolen van hout of leder.
Nou Pluk, prof. Bokhoven staat het nostalgisch schaamrood al op de kaken na jouw kritische bericht.
Vroeger werd er nog wel een leuk commentaar geleverd zoals:
Wat een flutonderzoek, moeten we hier nu echt geld in steken?
En daar kon je dan weer 10 a 15 berichten mee verder. Maar tegenwoordig moet je gewoon zelf iets posten, om er een beetje schwung in te krijgen.
Bij deze dan: Kan die Bokhoven zich niet gewoon met roodkunde blijven bezighouden in plaats van mijn belastingeld aan deze flauwekul te spenderen.
Vroeger was de toekomst zoveel beter.
Met nostalgische gevoelens denk ik nog wel eens terug aan de Big Bang. Dat was nog eens een klap. Maar wat denk je, ramptoerisme? Ho maar, dat deed je niet in die tijd.
@8 Peter en 10 Paulien: Nijmegen is een teken aan de wand! De Keizersstad ontvluchten is wegtrekken uit de schone wereld der hoofse liefde. Ach, wie wil er tegenwoordig nog met zijn geliefde wandelen door het parkje bij het Valkhof, waar Karel de Grote ooit gewoond heeft en daar uitkijken over het prachtige land van Ooij? Wie weet nog hoe heerlijk het kan zijn om te mijmeren op een terrasje aan de Waalkade of een eindje verderop een glas thee te drinken in een allercharmanst koffiekafeetje? Met de vlucht uit de Keizersstad is inderdaad ook de hoofse liefde vrijwel gestorven.
Ja, daar onderscheid zich de amateur van de professional: waarom dacht je dat ze die graal wilde hebben? Nou? Omdat ze een vaas nodig had voor al die lelies natuurlijk.
Hoofse liefde? Hm, het mocht wat, maar ik geef toe dat frigiditeit wat koeler klinkt.
Kan mijn verlangen naar de tijd van de hoofse liefde ook worden gezien als nostalgie?
(p.s. Mijn grote voorbeeld is de liefde van Lancelot voor de vrouw van koning Arthur. Na zijn ridderdaden bracht hij altoos voor Guinevere niet een potsierlijke graal, maar Franse lelies mee. Ach die goede oude tijd.)
De oorzaak van onprettige gevoelens is m.i.z. het gevolg van de regel dat je bij terug naar af geen tweehonderd gulden ontvangt.
Wellicht wíl die verwende jeugd van tegenwoordig wel geen nostalgie meer… Ik bedoel, als men zelfs al massaal het klassieke Nijmegen ontvlucht…
Bokhoven…..Bokhoven toch…..
Wederom een onderzoek dat niet gespeend is van eigenbelang, hetgeen tevens de foutieve interpretatie van de uitkomsten verklaart. En dit terwijl het toch zo simpel is.
Wij met zijn allen en ieder voor zich hebben een steeds groter wordend verleden met elkaar te delen waarop slechts een vaststaande hoeveelheid nostalgie toe te passen is. Dit levert per definitie een verdunning van nostalgische gevoelens op willekeurige ‘historische’ fenomenen op. Dit alles wordt versterkt door het feit dat wij allen, gezamenlijk en individueel, in omgekeerd evenredige mate een gestaag slinkende toekomst met elkaar te delen hebben op een per definitie eindige tijdslijn. Op deze toekomst laten wij onze ‘hoop’ los die ten aanzien van toekomstverwachtingen steeds geconcentreerder wordt. Zoals bekend zijn hoop en nostalgie elkaars tegenpolen, hetgeen de subjectief kwalitatieve beleving van de afname van de populariteit verklaart. In kwantitatief opzicht echter, neemt, met de groei van de wereldbevolking ook de nostalgie en de interesse daarvoor, toe.
Vroe-ger leef-den wij in de toe-komst.
Wat’s ke-burt dat wij nu niet meer in de toe-komst wil-len le-ven maar in het ver-le-den?
Heb-ben wij een om-slag-punt be-reikt, waar-door wij meer ver-le-den heb-ben dan toe-komst?
Dáár zou Bok-ho-ven zijn on-der-zoek op moe-ten fo-cus-sen; dáár ligt de op-los-sing: nos-tal-gie ge-brui-ken als in-zet voor de toe-komst
En laat stu-dent-en voor-al weer met af-breek-streep-jes schrij-ven: de kwa-li-teit zal met sprong-en om-hoog gaan. Weg met de SMS taal. Na-denk-en o-ver wat en hoe je het schrijft, vle-gels!
Ik moet zeggen dat ik de commentaren over de berichten over nostalgie, alschmede de commentaren daar weer op, vroeger beter vond
Nou vooral dat slot ja, spreek mij an dus. Van Bokhoven heb een emotionele kant. Hij lijkt een betrokke indiviu. Asdat jij een keer een schouder nodig heb, ken je kome kome janke, hoor!
vroeger was de berichtgeving over nostalgie ook een stuk beter
Mensen moeten eens leren in het hier en nu te leven. Niet elke keer achterom kijken. Het is toch belachelijk dat we ons blijven spiegelen aan het verleden.
Het lijkt wel of je tegenwoordig moet bewijzen dat je beter bent dan dat je vroeger was. Ik voel me net een Euro die moet opboksen tegen een geïdealiseerde Gulden. Ik ben toch meer waard, of niet dan? Ik word doodziek van nostalgie!
Dat was vroeger wel anders…
Tsja, ik gooi ook altijd alle oude troep gewoon van mijn geheugenkaarten af. Dat bespaart veel ruimte en de meeste dingen mis je nooit.