Ten tijde van het WK korfbal in Taiwan blikken we terug op het WK van 1991, een rampjaar voor de Nederlandse korfbalsport. Met slechts een zilveren medaille keerde de Nederlandse equipe terug uit België, het gastland waar Nederland de finale van verloor. Korfbalanalisten spraken over “een ware crisis” en “het einde van de Nederlandse korfbalsport”. Wat ging er destijds precies mis? We blikken terug op deze gitzwarte pagina uit de Nederlandse sportgeschiedenis.
In de groepsfase van het WK leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Nederland won van India, Aruba, Armenië, Groot-Brittannië en korfbalgrootmacht Chinees Taipei. Toch was het duidelijk dat er iets veranderd was ten opzichte van eerdere jaren: Nederland was minder dominant dan voorheen, vertelt korfbalanalyticus Alejandro ‘Spelhervatting’ De Vree. “Het leek er ook op alsof er wat onderlinge irritaties waren. Je moet je voorstellen: dit team was voor het korfbal wat de Chicago Bulls later voor het basketbal werden. Het is logisch dat er wat vedetteneigingen opspeelden.”
De finale van het WK werd tegen gastland België gespeeld in Deurne, een stad waar het kan spoken. De Nederlandse sterspeler Hans Heemskerk vertelde in 2018: “Die Arenahal was een absolute heksenketel toen we het veld betraden. Ik kon m’n ploeggenoten nauwelijks verstaan, sterker nog, ik kon mezelf niets eens meer horen. De korf trilde van het lawaai. Toen op de tribune de eerste vuurwerkbommen afgingen, besefte ik dat het weleens een moeilijk verhaal kon worden.”
Terwijl het sarrende ‘Van der Zee, douchen!’ van de tribunes rolde, begon Nederland nog sterk. Al gauw stortte het kaartenhuis echter in. “Belgisch topspeelster Ilse Poinart gooide de ene na de andere bal feilloos door de korf, alsof de Nederlanders er niet stonden”, vervolgt De Vree zijn verhaal. Met name haar eerste rake bal, later in de media bekend als de ‘Pink van Poinart’, was legendarisch. “En dan laat de ervaren Hans Heemskerk het afweten door de gelijkmaker in de laatste minuut te missen. Dan ga je er kansloos en genadeloos af met 11-10.”
Bij de terugkeer naar Nederland heerste er een grimmige sfeer nabij het grensdorpje Putte, waar een woedende menigte van 20 mensen de Nederlandse spelersbus opwachtte, beter bekend als het Putte-incident. “Nederland-onwaardig” en “ga toch voetballen”, scandeerden de korfbalhooligans terwijl ze eieren op de bus gooiden en op de fiets de achtervolging inzetten. “Geweld is niet goed te praten”, reageert De Vree op de verschrikkelijke beelden. “Maar je moet begrijpen dat er een serieuze onvrede heerste na dit WK. Elke korfballer in Nederland stelde zichzelf de vraag: kunnen we nog wel herstellen van deze mokerslag?”
Nederland werd nadien nog acht keer Europees kampioen en won na 1991 zeven keer het WK. Desondanks zal het rampjaar 1991 met een karige tweede plaats voor altijd een smet op het korfbalblazoen blijven.
When I look back at 1991, this is the first thing that springs to mind. Boris called me on the emergency phone. “Comrade Secretary General switch on the television” … It truly shook the world. Things that happened later in that year can only be seen as a result, direct or indirect, of this revolution.