Waarom worden legale demonstraties wel toegelaten en illegale demonstraties niet?

Na de waterkanonnen en ME op het Museumplein afgelopen zondag vragen veel Nederlanders het zich af: waarom worden legale demonstraties wel toegestaan en illegale demonstraties niet?

“Het is echt een nuanceverschil”, legt rechtsgeleerde Bert Bokhoven uit. “Om dit goed uit te kunnen leggen moet je eigenlijk beginnen met de definities ‘legaal’ en ‘illegaal’. Een klein, maar toch belangrijk verschil. Legaal wil eigenlijk zoiets zeggen als ‘toegestaan’. Terwijl ‘illegaal’ meer iets betekent in de trant van ‘het mag niet’. Wanneer je het dus hebt over een ‘illegale demonstratie’ zeg je eigenlijk dat een demonstratie eigenlijk niet mag plaatsvinden. De kans dat zo’n ‘illegale demonstratie’ dus op voorhand niet is goedgekeurd, is aanwezig.

Vervolgens moet je volgens Bokhoven nog kijken naar de vraag hoe dat dan precies zit met het organiseren van demonstraties. “Het klopt dat je voor een demonstratie geen vergunning nodig hebt. Maar de burgemeester kan op grond van de Wet openbare manifestaties wel vooraf voorschriften of beperkingen opleggen. Niet op het gebied van inhoud, maar bijvoorbeeld om de gezondheid van de inwoners te beschermen. Als er een pandemie gaande is en ook nog wordt verwacht dat een deel van de demonstranten illegaal vuurwerk en bakstenen meeneemt, dan kan de burgemeester besluiten om de demonstratie te beperken of te verbieden. Met andere woorden, zo’n demonstratie wordt dan ‘illegaal’.”

“Dus let op!” waarschuwt Bokhoven. “Als je een demonstratie aan hebt gevraagd, betekent dit niet automatisch dat hij ook echt mag plaatsvinden. De partij waar de aanvraag wordt ingediend, in dit geval de gemeente, moet eerst iets afgeven wat we met een moeilijk woord ‘goedkeuring’ noemen. Pas als die zogenaamde ‘goedkeuring’ is afgegeven, is er sprake van een legale demonstratie. En die worden dan ook toegestaan.”