Ophef in filosofieland: René Descartes heeft zijn beroemde uitspraak ‘ik denk, dus ik ben’ teruggetrokken. De Franse filosoof was niet zeker of hij op het moment dat hij de uitspraak in 1637 deed daadwerkelijk dacht. Daarmee is de hele epistemologie op losse schroeven komen te staan.
“Ik denk niet dat ik op dat moment mijn gedachten er helemaal bijhad”, zegt Descartes. “Ik zat op m’n telefoon – of wat gebruikten we toen ook alweer, geschriften – en zei maar wat. Volgens mij moest er nog iets achteraan komen. Maar goed, ik kon in ieder geval niet concluderen dat ik was. Ik weet niet wat er in mijn hoofd omging, sorry.”
Descartes beseft dat hij rijkelijk laat is met zijn rectificatie. “Ik weet dat ik het misschien eerder had moeten zeggen, maar ik had er eerlijk gezegd gewoon niet meer aan gedacht. Te druk bezig met wiskunde en metafysica, ben ik bang. Daar moeten jullie maar niet al te veel conclusies aan verbinden.”
Met de onthulling van Descartes is de hele kennisfilosofie op losse schroeven te komen staan. “Sinds de propositie van Descartes hebben we in de epistemologie een fundering voor kennis“, zegt Anna Wespenhaar, lerares filosofie uit Lisse. “Nu hij ‘ik denk dat ik ben’ heeft teruggetrokken, weten we helemaal niet of er wel een cognitieve identiteit bezig is geweest op het moment dat Descartes zijn uitspraak deed. Daarvan raak ik aan het twijfelen. Denk ik dan. Kennelijk niet, dus.”
Ja ik dácht al; er klopt iets niet…
Dat bleek dus mijn hart te zijn.
“Ik denk dus ik ben” is voor het overgrote deel van de bevolking inderdaad niet correct. Juister is:
‘Ik schijt dus ik ben’
‘Ik zuip dus ik ben’
‘Ik vreet Ikea-balletjes dus ik ben’
‘Ik kijk porno dus ik ben’
‘Ik haal rechts in dus ik ben’
‘Ik stem op rechtse populisten dus ik ben’
(meerdere keuzes mogelijk)
Staat “Be-staan” eigenlijk wel op zichzelf? Hoe staat Descartes eigenlijk tegenover bestaan? Stond hij te denken? Of lag hij te liegen?
Een innerlijke stem leidde me naar de muziektent. Een donker jongetje stond een grietje op te geilen. En nog zo’n stel. Ze keken verdwaasd om en kritisch, dus ik ben maar weer weggegaan.
Hij maakte nog een selfie.
Ze zijn bezig met een spreidingsbeleid.
Gescheiden afval.
Zwart zaad.
René Descartes (ook wel: Cartesius) nam op verzoek van zijn vriend Isaac Beeckman als ZZP’er dienst in het huurlingenleger van Prins Maurits. Voordat hij toekwam aan een eervolle Nederlandstalige grafsteen en gehinderd door het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) week hij uit naar Beieren. In de strijd daar ontwikkelde hij de slogan “Ik denk, dus ik ben”. Zoals jullie weten is het leven van een frontsoldaat gemiddeld niet langer dan de zittingsperiode van ministers van DJ Trump. Trump’s variant van Descartes’ nr. 1 hit luidt: “Ik twitter dus ik heers”. In tegenstelling tot Descartes is Trump’s motto niet gebaseerd op enig filosofisch inzicht. Trump schiet en tweet namelijk vlugger dan zijn schaduw. De president van het halve Amerikaanse electoraat ontbeert de cerebrale middelen om na te denken. Niemand die het merkt, afgezien van landen die door zijn sancties en boycots worden getroffen
Vandaag gezwommen, toen ik uit het water kwam en weer ging zitten nam een groep Franstalige Belgen de tafel over. Ik zei de taalgrens ligt 200 kilometer lager.
Maar men begreep dat niet; men was niet tweetalig zoals Jacques Brel. En bovendien waren allen après-boire en dus qua promillage er over hun taalgrens heen. Mais vous vous en fou, evidemment!
Ik hecht meer waarde aan de uitspraken van onze grootste filosoof Johan Cruijff, “da’s logisch.:
Enkele prachtige voorbeelden:
– In zekere zin ben ik waarschijnlijk onsterfelijk.
– Ik maak eigenlijk nooit fouten, want ik heb enorme moeite me te vergissen.
– Ik ben overal tegen, tot ik een besluit neem. Dan ben ik ervoor.
– Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet.
– Om te winnen moet je meer doelpunten maken dan je tegenstander.
– Je moet schieten, anders kun je niet winnen.
– Je gaat het pas zien als je het doorheb.
– “Als je niet ken winnen, moet je zorgen dat je niet verliest. ”
– Vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt.
– Het goeie doel is niet je eigen doel.
– Voetbal is een spel van fouten. De ploeg die de minste maakt, is de beste.
– Voetbal is simpel. Wat moeilijk is, is simpel voetballen.
– Als wij de bal hebben, kunnen zij niet scoren.
– Als je ergens niet bent, ben je óf te vroeg, óf te laat.
– De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zal zijn.
– Je moet schieten, anders kun je niet scoren.
– Als ik zou willen dat je het begreep, had ik het wel beter uitgelegd.
– Toeval is logisch.
Zie verder:
https://citaten.net/zoeken/citaten_van-johan_cruijff.html
Dodo, je bent zijn meest bekende filosofische uitspraak vergeten:
“Elk voordeel heb z’n nadeel.”
Het precies andersom: Een nadeel heeft zijn voordeel.
Het is overigens geen originele gezegde van Johan Cruijff, zoals in het algemeen wordt gedacht in ons land. Descartes kende het al: “A loco iniquo est eius utilitatem.”
Overigens gebruik ik liever het Nederlandse spreekwoord: Achter de wolken schijnt de zon.
Ik ken intussen al veel varianten van zijn uitspraak:
Ik ben, dus ik denk
Ik denk dat ik ben
Ik ben er denk ik
Zou het geen vertaalfout zijn en dat het een van deze drie moet zijn?
Anna Wespenhaar is blijkbaar in de veronderstelling dat Descartes “Ik denk dat ik ben” heeft gezegd. Dat is behalve onjuist ook niet epistemologisch. Wel zou dat in een solipsistisch wereldbeeld aan de orde zijn…
Wat een potsierlijk geklets!
Voor zo ver ik weet is het “ik denk dus ik besta” net zo goed solipsistisch. Los daarvan heb ik de opmerking nooit interessant genoeg gevonden om, zeg op een T-shirt te drukken.
Het leek me al sterk hoor!
Ja ach, bestaat de realiteit eigenlijk wel?!
Hmmmm …. zal ik u castreren? Onverdoofd? Dan kunt u proefondervindelijk nagaan wat er in de realiteit gebeurt.
Heeft René Descartes wel echt bestaan? Ik dacht het niet.
Historisch misverstand.
Wat René Descartes in werkelijkheid heeft gezegd toen hij in 1618 in Amsterdam aankwam was: “Ik ben er, denk ik”.
En toen eerst een vette sjooint, bijkomen op de Dam, en toen toch maar in de rij voor Anne Frank.
Aan een rondvaart kwam ‘ie niet meer toe.
Twee b of niet twee b dat is de kwestie.
Er is iets aan het rotten in de toestand van den Mark.