Vruchtbaarheidskliniek Leiden: ‘Zaad niet langer in één grote kom bewaren’

Een ingrijpende wijziging bij de zaaddonorbank van het LUMC: het donorzaad wordt voortaan niet langer in één grote kom bewaard. Het ziekenhuis gaat over tot deze verandering, omdat binnen het huidige beleid vaak niet kan worden bepaald wie precies de donor was.

Wie Googlet op 'zaaddonorbank Leiden' komt een vergeeld filmpje uit 1954 tegen, waarop met trots wordt gerept over 's werelds grootste zaadkom. "Hier komt al het gedoneerde zaad uit den lande samen om nieuwe mensen te doen ontspruiten", vertelt de voice-over enthousiast. Wat men destijds niet kon bevroeden is dat juist dit bewaren in één kom jaren later voor zoveel leed zou zorgen.

Zoals Hanny (54), wiens schrijnende verhaal deze week in de pers kwam. De Oegstgeestse kwam 54 jaar geleden ter wereld via haar met donorzaad bevruchte moeder, maar de zoektocht naar haar biologische vader – die ze op 18-jarige leeftijd inzette – is een farce: "Toen ik me bij het LUMC meldde met de vraag wie mijn vader zou kunnen zijn, werd ik doorgestuurd naar een laboratorium waar in het midden een enorm reservoir stond, ter grootte van een zwembad. Dat bleek gevuld met zaad. Ik heb toen een uitdraai gekregen van alle zaaddonoren, ruim 10.000 in totaal. Ik ben vol goede moed de lijst bovenaan begonnen, bij de A van Adam, maar ben ergens bij de letter H van Henk gestopt. Mijn vader ga ik niet terugvinden."

Het LUMC trekt zich het verhaal van Hanny, en al die andere gedupeerden, sterk aan. Volgens Raad van Bestuurlid Ruurd Gaaster betreft het bewaren van zaad op één centrale locatie een desastreuze inschattingsfout: "Decennialang hadden we heel sterk het idee dat centralisatie alle problemen in de zorg zou oplossen. Maar voor het bewaren van zaad blijkt die vlieger niet op te gaan. Daarom gaan we het nu rigoureus anders aanpakken. Wie nu zaad doneert, wordt ingedeeld op postcode. Alle postcodes gooien we bij elkaar, dat maakt het zoekgebied naar biologische vaders in de toekomst een stuk makkelijker."

Het ziekenhuis weet nog niet wat het doet met het 'zaadbad': "Ergens is het wel zonde, om een bad met decennia-oud zaad weg te gooien. Maar als er geen koper voor komt, dan zit er niks anders op."