Het was een grote verrassing voor literatuurminnend Nederland: Joost Zwagerman schrijft het Boekenweekgeschenk 2010. Zwagerman begeeft zich al jaren niet meer in de wereld van fictie, maar keert terug om de Boekenweek luister bij te zetten. Zelf ziet hij het overigens niet als een terugkeer. Zwagerman: “Dat sommige lezers een interval van zeven jaar als een terugkeer zien, beschouw ik als een compliment, kennelijk is het verlangen naar mijn fictie groot.” Toch zaait Zwagerman direct verwarring over zijn uiteindelijke publicatie: “Maar wat is fictie? In feite is een essay ook een vorm van fictie.”
Uit navraag blijkt dat de gelauwerde schrijver inderdaad een essay zal schrijven als Boekenweekgeschenk. Zwagerman zegt met 20 jaar schrijfervaring op zak met zekerheid te kunnen zeggen dat de verschillen tussen fictie en non-fictie een illusie zijn om een gevoel van houvast te bestendigen voor de zoekende mens. Zwagerman: “Dwangmatig categoriseren is en blijft een menselijke zwakte. Dingen zijn niet wat ze op het eerste gezicht lijken. Zeker niet als je jong bent. Ik heb er in de aanloop van mijn beslissing lang over nagedacht en in essentie is de fysieke werkelijkheid maar moeilijk, of zelfs onmogelijk, van fictie te onderscheiden. Elke vorm van non-fictie is een vorm van fictie. Kijk er dus niet van op als mijn terugkeer in de literatuur samenvalt met een verhelderende essayistische uiteenzetting over Nederland anno 2010.”
Zwagerman: “Gimmick staat bekend als een fictieroman. Maar het is natuurlijk net zo goed een non-fictief tijdsbeeld. Het geeft als geen ander boek de geest van de jaren tachtig weer en wordt niet voor niets door velen als De Avonden van de jaren tachtig bestempeld. Met mijn Boekenweekgeschenk wil ik een stapje verder. Het wordt de Gimmick van de jaren ’10″
In het aanstaande Boekenweekgeschenk Het portret van Nederland toont Zwagerman het Nederland onder Balkenende IV. Een land van vaders en moeders, maar ook van zonen en dochters. Een klein land, dat wel. Groot in sommige dingen, maar nog kleiner in andere. Een land waar zekerheden zijn weggevallen, maar waar ook zekerheden voor in de plaats zijn gekomen. Maar willen we die nieuwe zekerheden wel, of verlangen we vooral terug naar oude waarden? Want waarden, daar zijn wij Nederlanders goed in. Maar zijn die waarden goed genoeg voor onze zonen en dochters? Tijdens de Boekenweek 2010 zullen we het eindelijk weten.
Zwagerman schrijft fictiecomeback non-fictief?
Alléen fictiéf non-comeback schrijven Mág Òók
hebben Die geen pensioenen?
“Elke vorm van non-fictie is een vorm van fictie”.
Vorm is leegte, en leegte is vorm.