De revolte van Mat Herben: tien jaar later

'De blinde adoratie is nooit naar zijn hoofd gestegen'

Na Paars II wist Mat Herben de status quo in het politieke landschap te doorbreken. Niemand kon meer om hem heen. Wat is er over van de politieke erfenis van Mat Herben?

Toen Mathieu Herben in 2002 een aardverschuiving veroorzaakte in de Nederlandse politiek, was hij voor velen nog onbekend. Hij begon zijn carrière als journalist bij het ministerie van Defensie, waar hij later hoofdredacteur zou worden. Later richtte hij in 1993 Leefbaar Linschoten op als uitvloeisel van zijn strijd voor het behoud van een hoogstamboomgaard. In 2002 werd hij ook op landelijk niveau een leider die een stem gaf aan het onbehagen in het land. Critici menen echter dat hij juist de bron was van dertig jaar maatschappelijke onvrede.

Bijna charismatisch

De vernieuwing die Herben teweegbracht uitte zich niet alleen in de inhoud maar vooral in de vorm. In een memorabel optreden in de Tweede Kamer was het Herben die met behulp van een rode clownsneus iets wilde zeggen. Het gebruik van attributen in het debat is sindsdien niet meer weg te denken uit de politiek. Politiek historicus Bert Bokhoven: “Vorig jaar ontstond ophef toen Jolande Sap een stekkerdoos gebruikte om een punt te maken in de Tweede Kamer. Je moet dat kunnen plaatsen in een historische context. Als je niet weet wie Mat Herben was en dat hij in 2003 een kamerdebat voerde met behulp van een clownsneus, dan zul je helemaal niets begrijpen van de stekker van Jolande Sap.”

Herben was een van de eerste Nederlandse politici die de status van popster bereikte. Toch is de blinde adoratie van zijn volgelingen nooit naar zijn hoofd gestegen. In 2004 besloot hij zelfs niet mee te doen aan de verkiezing van de Grootste Nederlander allertijden. Het kenmerkt de bescheidenheid van de bijna charismatische man.

Vrij weinig

Wat is er tien jaar na dato nog over van de ideeën van het fenomeen Mat Herben? Wat hebben andere partijen overgenomen van het Herbenistische gedachtegoed? Volgens historici is het nog te vroeg om een oordeel te geven over de politieke betekenis van Herben. Bokhoven: “Pas over honderd jaar zullen we weten of hem dan nog kennen.”


Uw reactie telt. Juist nu.

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

gravatar

Tja, ieder land krijgt de leider die het verdient, naar men zegge. Het werd niet Mat, maar JP voor MP. Ik werd niet uitgenodigd, maar kwam lekker toch. Dus laten we blij zijn met elkaar, toch!

Reageer
gravatar

Ooit was Mat de rechter-hand van Pim Fortuyn; zijn “wingman”, zijn stuurknuppel: altijd binnen handbereik en nooit bang zijn handen vuil te maken voor zijn broodheer. En nu ontstaat er rumoer i.v.m. Matt’s JSF-overvleugeling van Pim. Zo onterecht! Pim was mordicus tegen aanschaf van de JSF, totdat Volkert van der G., namens Lockheed, als deus ex machina ten tonele verscheen en Pim’s kaarsje uitblies. Dus: een nieuwe ronde, nieuwe kansen en de JSF gelukkig weer op tafel. Mat redde eigenhandig de JSF, vóór de poorten van de hel en trad daarna bescheiden weer terug in de zwijgzame rangen der Vrijmetselarij. Kreeg later, als beloning voor zijn verdiensten voor Vorstin, Volk en Vaderland, twee hoge onderscheidingen: de Pour La Mérite (in Matglas) en de Orde van Victor B. Baarn ZKH 1e klasse, in goud-op-zilver met eikenloof, in lederen bewaarcassette. Geloof mij; Mat deed wat hij kon.

Reageer
gravatar

Kom jongens, doe nou eens je best. Ik heb schaakmat, droogloopmat, haarmatje en zo nog niet gelezen. Waar blijft de fantasie die vroeger zo heel gewoon was. Matten als werkwoord, ligt toch zo voor de hand, niet gelezen. Mattenklopper, matting, deurmat… Het is toch niet te geloven, dat niemand daar aan denkt!

Reageer
gravatar

U bent wel een drammertje, oom Paulus. We zijn pas bij nommertje 19 en u begint al te klagen dat u te weinig varianten ziet. Nu u ze in uw ongeduld zelf al begint te noemen, maait u anderen de grasmat voor de voeten weg.

gravatar

Tja, je zag gewoon dat de tijd er rijp voor was.
De mensen dachten toen wat nu? Dus was het duidelijk dat er iets gebeuren ging. En dat gebeurde ook. Heel bijzonder. Ik zei het nog tegen Pim. En hij zei: Let op mijn woorden! Ik zal het nooit vergeten.

Wat zou er gebeurd zijn als alles anders was gelopen? Dat kun je achteraf moeilijk voorspellen naar het verleden toe.
Het verleden zal het leren, maar voorlopig nog niet, want naar de gewone man wordt nog steeds niet geluisterd.

Nee, dan de JSF!

Reageer
gravatar

Hij heeft nu al bereikt dat het 100 jaar geleden lijkt dat wij hem kenden. Zijn naam leeft voort in het vliegtuig dat nooit kwam. Over wie hadden we het ook alweer?

Reageer
gravatar

Er is nog nooit een politicus geweest waarmee men zo goed kon spotten. Ik herinner mij nog de keren dat wij als jochies begin jaren zestig de Haagse winkelstraten onveilig maakte met onze spotternij.

In die tijd begon zijn grote liefde voor de JSF al op te bloeien. Hij heeft het gelukkig als Kamerlid niet meer mee hoeven te maken, dat zijn gedachtegoed door de linkse kerk wordt verkwanseld.

Toentertijd konden wij de vliegtuigminiaturen die wij samen spotten, nog niet betalen van ons zakgeld. Inmiddels heeft mijn jeugdvriend zijn collectie bijna compleet. Hij zoekt echter nog naar een betaalbare, vliegwaardige JSF.

Kan een van de lezers hem misschien helpen?

Reageer
gravatar

Beste Spotter, volgens mij loont het een wijle geduld te hebben. Het gerucht gaat dat Japan enige toestellen koopt.
Gezien de kopieerlust van dit nijvere volkje, kan het welhaast niet anders of er zijn binnenkort Japanse JSF-en in de aanbieding van het merk Honda of Mitsubishi tegen sterk gereduceerde prijzen.

Ook aardig voor de portemonnaie wanneer het op reserve onderdelen aankomt: deze zijn vrij eenvoudig te verkrijgen via autosloperijen.

gravatar

Mijnheer Jeettje,

De Chinezen hebben het model bijna twintig jaar geleden al nagemaakt en inmiddels minstens zes keer sterk verbeterd. Ze zijn direct van de plank leverbaar in alle gewenste kleuren.

Ik heb vernomen, dat onze luchtmacht er zoveel van mogen kopen als ze willen, voor een fractie van de prijs die het inmiddels al weer verouderde Amerikaanse model moet gaan kosten, op voorwaarde dat onze luchtmacht geen Zuid-Koreaanse namaak van het Chinese namaaktoestel zullen bestellen in Taiwan.

Tegen meerkosten worden ze geleverd in cadeauverpakking. Portokosten zijn voor rekening van de besteller.

gravatar

Mag ik met een groots ‘alaaf’ gedaG zeggen tegen het gedaCHtengoed.
Of denk ik niet cryptisch genoeg? Dan houdt u allen mij ten goede dat ik verkeerd heb gedacht en heeft heer Herben een ‘gedag ten goede’?

Reageer
gravatar

Volgens mij staat er een fout in de een-na-laatste alinea. Het moet vast zijn: “Toch is de adoratie van zijn blinde volgelingen nooit naar zijn hoofd gestegen.”

Reageer
gravatar

Er wordt hier vergeten wat Dhr Herben voor onze taal heeft betekend. Door hem is ons militair taalgebruik verrijkt met uitdrukkingen als “Valt hier nog wat te matten?” en “Haal de mattenklopper maar tevoorschijn.” Ook een begrip als ‘de herdersmat’ heeft voor velen een nieuwe betekenis gekregen.

Reageer
gravatar

Mat Herben heeft net als zijn tijdgenoten Osama Bin Laden, Theo van Gogh, Pim Fortuijn en Sadam Hoessein indruk gemaakt in het begin van de 21ste eeuw en hij is de enige van wie wij nog wat vernemen.

Dat is een van de redenen waarom Mat Herben een blijvend fenomeen is.

Reageer
gravatar

Amai, het wordt pas echt wat als blijvend fenomeen als Mat IN dat glas in lood wordt vereeuwigd in plaats van er voor te staan. Het schiet niet op zo.

gravatar

Fijn dat Mat Herben weer even in de belangstelling staat. De activiteiten van Bert Bokhoven worden door mij zeer op prijs gesteld. Bert Bokhoven: welkom terug!

Reageer
gravatar

Elkie, dat is toch appelen met vaarwateren vergelijken?! Het gedagtegoed van Bert Bokhoven is vele malen uitgebreider dan dat van dhr. Herben. Naast het klassieke ‘Een heel goede middag!’ kent Bokhoven ook het ‘Dag. Het ga je goed, Tot ziens! Een alleszins aangename avond!’ en ‘Mazzel en brôche voor de hele misjpoche.’

gravatar

Nooit begrepen waarom hij zo voor de JSF was: met die bril en dat postuur maakte hij toch geen kans om in zo’n ding te vliegen.
Maar we moeten dan ook die andere stuiterbal gedenken: Hilbrand Nawijn. Deze probeerde de popsterstatus van Mat te evenaren, wat helaas jammerlijk faalde gezien de nog geringere charismatische uitstraling.

http://www.youtube.com/watch?v=HyICm2y8XWM

Reageer
gravatar

Het is vrij simpel Akke, die bijna charismatische Herben HOEFT die JSF helemaal niet te besturen. Zijn genoegen zit er in dat hij ernaar kan kijken als dat ding opstijgt of landt. Voor een vliegtuigspotter valt er niets te spotten als er geen vliegtuig is. DAAROM maakte de man zich zo sterk voor de JSF.
Van zijn gedagtegoed is niet veel meer over. Niet meer dan drie ‘Wees gegroetjes’ en een enkel ‘Goedemorgen’ is al wat er rest.

gravatar

Ja maar dan snap ik hem toch niet: als je zo bijziend ben zie je hem toch niet vliegen. Mat lijkt me een typische Schipholspotter: daar staan ze stil en kun je met een verrekijker een heel eind komen.

gravatar

Zonder bril welhaast blind inderdaad en in den beginne nog met snor vond ik hem zeker zeer charismatisch.
Ik mis de parallel met de blauwe contactlenzen en geblondeerde kuif van heer Geert wel een beetje.
@redactie: doe daar eens wat mee!

Reageer